Vai trò của Hợp tác xã, Tổ hợp tác trong xây dựng nông thôn mới

Toàn tỉnh Quảng Trị hiện có hơn 270 HTX nông nghiệp với 95.300 thành viên, người lao động; 2.668 THT với 31.700 thành viên, đây là tổ chức kinh tế có số lượng người lao động là nông dân tham gia đông đảo nhất vào các chương trình quốc gia như xóa đói giảm nghèo, an sinh xã hội… HTX tham gia chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM với tư cách là một tác nhân, một chủ thể trong quá trình thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng NTM.

Với mục tiêu chung là xây dựng NTM để nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân; HTX tham gia xây dựng NTM thông qua việc tái cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn phát triển nông nghiệp với công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị. Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của kinh tế tập thể, kinh tế HTX bằng việc áp dụng phương thức quản lý tiên tiến, phù hợp với cơ chế thị trường.. HTX với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng, nhân rộng các mô hình kinh tế hợp tác hiệu quả; tạo điều kiện cho kinh tế hộ phát triển trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, góp phần hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ, bảo đảm lợi ích các chủ thể tham gia. Tạo điều kiện hình thành những tổ hợp nông- công nghiệp- dịch vụ công nghệ cao.

Thực hiện Chương trình hành động số 72-CTHĐ/TU ngày 31/12/2008 của Tỉnh ủy Quảng Trị về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và Chỉ thị số 11-CT/TU ngày 14/11/2012 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, vai trò của HTX và THT trong thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng NTM thời gian qua đã có những thể hiện nổi bật. Trước hết, trong tái cơ cấu nông nghiệp, THT và HTX tiếp tục đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất phù hợp với Nghị định 151 của Chính phủ đối với loại hình kinh tế THT, chuyển đổi hoạt động HTX theo Luật HTX năm 2012 gắn với xây dựng mô hình HTX kiểu mới. Từng bước xây dựng, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, cơ cấu kinh tế và phát triển toàn diện cả về nông, lâm, ngư nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững. Trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh và tổ chức lại sản xuất, thúc đẩy áp dụng sâu rộng khoa học- công nghệ, nhất là công nghệ sinh học, công nghệ thông tin vào sản xuất, quản lý nông nghiệp, đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn để tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao thu nhập, đời sống cho người nông dân.

THT, HTX cùng với chính quyền, người lao động còn tham gia xây dựng nền nông nghiệp sạch, phát triển bền vững và đưa sản phẩm có chất lượng đến người tiêu dùng. Hiện toàn tỉnh đã hình thành trên 53 làng nghề với 66 nghề, trong đó có 15 làng nghề, nghề truyền thống đã được UBND tỉnh công nhận. Nhiều nông, sản phẩm địa phương được công nhận nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận gắn liền với tổ chức tập thể như cao dược liệu HTX Định Sơn, tiêu của HTX Hồ tiêu Cùa, rau sạch của HTX Đông Thanh, Đông Hà, gạo sạch Triệu Phong, nước mắm Mỹ Thủy, Hải Lăng…

Đặc biệt, từ việc là một tác nhân tích cực tham gia Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, thông qua việc chuyển đổi mô hình tổ chức, điều hành, quản lý sản xuất, HTX nông nghiệp chuyển đổi cơ bản những quan hệ sản xuất nông nghiệp tại địa phương, giữa các thành viên là hộ nông dân, giữa thành viên với HTX và giữa HTX với các doanh nghiệp chế biến, kết nối kinh doanh hàng nông sản; đã đa dạng hóa các khâu dịch vụ hỗ trợ thành viên, nâng cao chất lượng dịch vụ, tiến đến liên doanh, liên kết, hỗ trợ bao tiêu, tiêu thụ sản phẩm cho thành viên. Nhờ vậy, ngày càng có nhiều HTX làm tốt vai trò “bà đỡ” cho kinh tế hộ, kinh tế trang trại phát triển đúng hướng. Theo đó, tiêu chí số 13 trong tổng số 19 tiêu chí của xã NTM đề ra, hình thức tổ chức sản xuất là THT hay HTX hoạt động có hiệu quả. Đây là tiêu chí quan trọng, nền tảng của các tiêu chí còn lại. THT hay HTX hoạt động hiệu quả sẽ tạo điều kiện xuất hiện nhiều hơn các hộ sản xuất, kinh doanh giỏi, kinh tế phát triển làm cho đời sống tổ viên, xã viên không ngừng được nâng lên. Từ đó tổ viên, xã viên có khả năng đóng góp xây dựng hạ tầng cơ sở phục vụ sản xuất, các công trình văn hóa, phúc lợi công cộng, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.

Trong xây dựng NTM, HTX đóng vai trò quan trọng khi tham gia vào quy hoạch sử dụng đất và các hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất. Việc dồn điền đổi thửa, xây dựng cánh đồng lớn, kênh mương, giao thông nội đồng, kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, tăng cường năng lực phòng, chống, giảm nhẹ thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu…đều có sự đóng góp của HTX. Đặc biệt, HTX dựa vào số lượng lớn người nông dân, người lao động trong nông thôn tham gia làm thành viên. Theo đó HTX phải đảm bảo sự phát triển cộng đồng thông qua các chính sách do chính thành viên HTX quyết định, bao gồm các hoạt động phúc lợi xã hội, an sinh xã hội, hoạt động văn hóa- xã hội nhằm cải thiện đời sống cho xã viên. Thành viên trong THT, HTX không chỉ hợp tác thụ hưởng lợi ích kinh tế mà còn phát triển văn hóa- xã hội trong cộng đồng, rút ngắn cách biệt mức sống giữa cư dân nông thôn với thành thị, góp phần xây dựng tình làng, nghĩa xóm gắn kết, đảm bảo an ninh trật tự và sự ổn định ở nông thôn.