Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP): Một Chương trình phát triển kinh tế nông thôn trọng tâm góp phần xây dựng nông thôn mới.

Chương trình OCOP là chương trình trọng tâm phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát huy nội lực và gia tăng giá trị, là giải pháp và nhiệm vụ trong triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM gắn với xây dựng NTM bền vững. Thời gian qua, nhận thức được tầm quan trọng của Chương trình, ngành Nông nghiệp và các địa phương đã tích cực tuyên truyền nâng cao nhận thức, hướng dẫn các chủ thể tham gia chương trình, mở ra một hướng đi mới hiệu quả trong phát triển kinh tế của địa phương. Đồng hành cùng các chủ thể, tỉnh đã có nhiều chủ trương, chính sách thiết thực cho các chủ thể phát triển sản phẩm OCOP. Các hoạt động xúc tiến thương mại, đẩy mạnh tiêu thụ các sản phẩm OCOP được chú trọng thông qua các điểm trưng bày, giới thiệu và bán sản phẩm trên địa bàn tỉnh; tổ chức hội chợ, triển lãm, giao lưu sản phẩm OCOP với các tỉnh thành trong cả nước, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử…tạo động lực và điều kiện để các chủ thể đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, hoàn thiện sản phẩm, mở rộng thị trường, đa dạng hóa sản phẩm.

Việc xây dựng và thực hiện Chương trình OCOP giúp các địa phương khơi dậy sự tự lực, sáng tạo của cộng đồng để phát triển các sản phẩm đặc trưng, nâng cao thu nhập, đời sống người dân và thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới hiệu quả và bền vững. Chương trình OCOP được triển khai trong thời gian qua đã góp phần khai thác và phát huy lợi thế sản phẩm nông nghiệp, nông thôn; từng bước làm thay đổi tập quán sản xuất, tạo ra hướng đi mới của người nông dân, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.

Xác định rõ tầm quan trọng của chương trình nên các cấp chính quyền, doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân đã tích cực tham gia.Đến nay, toàn tỉnh có 53 sản phẩm OCOP đạt chuẩn từ 3 sao trở lên, trong đó, có 7 sản phẩm đạt 4 sao, 46 sản phẩm đạt 3 sao của 36 chủ thể sản xuất. Các sản phẩm được công nhận OCOP đều là những sản phẩm đặc trưng, tiêu biểu mang đậm dấu ấn riêng của từng địa phương trên địa bàn tỉnh nhà.

Tiếp nối những thành quả đạt được của giai đoạn 2018 – 2020, với những khởi đầu tương đối thuận lợi, trong giai đoạn 2021 – 2025 tỉnh sẽ đặt ra những mục tiêu cao hơn, đồng hành cùng các chủ thể bằng những chính sách hỗ trợ thiết thực hơn nữa.

Theo đó mục tiêu trong thời gian tới sẽ hoàn thiện, nâng cấp và tiêu chuẩn hóa 145 sản phẩm thế mạnh trong nông nghiệp và dịch vụ du lịch nông thôn hiện có của các địa phương; đến cuối năm 2025 có thêm 100 sản phẩm OCOP, trong đó có từ 1 – 3 sản phẩm 5 sao, 15 – 20 sản phẩm 4 sao, có 1 – 2 sản phẩm OCOP là sản phẩm du lịch cộng đồng; hình thành chuỗi giá trị đối với các sản phẩm như lúa gạo, hồ tiêu, cà phê, dược liệu, bò thịt, lợn thịt…. Tiếp tục củng cố hoàn thiện tổ chức sản xuất theo hướng liên kết giữa các hộ sản xuất với HTX, doanh nghiệp; Có tối thiểu 75 tổ chức kinh tế (doanh nghiệp, HTX) tham gia chương trình OCOP.

Bên cạnh đó tỉnh cũng xác định rõ mục tiêu cần đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá giới thiệu sản phẩm OCOP; tích cực tham gia các triển lãm, hội chợ, các buổi giới thiệu sản phẩm trong nước và khu vực; tăng cường công tác đưa các sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử.

                        Một cửa hàng bán sản phẩm OCOP của cơ sở Liên Giang trên đường Nguyễn Trãi. Ảnh T.H

Tiêu chí của các sản phẩm OCOP là phải mang đậm nét đặc trưng của địa phương theo 6 nhóm/ngành hàng có ưu thế để tập trung đầu tư phát triển gắn với tổ chức sản xuất, hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn. Chú trọng xây dựng vùng nguyên liệu ổn định; tăng cường đầu tư công nghệ để chế biến, chế biến sâu, bảo quản các sản phẩm chất lượng cao, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, hạn chế các sản phẩm là nguyên liệu thô, chưa thành phẩm. Tập trung phát triển sản phẩm OCOP theo hướng liên kết theo chuỗi giá trị, hợp tác liên kết từ khâu sản xuất, chế biến đến tiêu thụ nông sản để nâng cao khả năng cạnh tranh, gia tăng giá trị và lợi nhuận.

Để hiện thực hóa mục tiêu của chương trình, tỉnh đã xây dựng hệ thống những kế hoạch, giải pháp đồng bộ đảm bảo tính bền vững của Chương trình cụ thể như:

Đẩy mạnh công tác đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ giúp việc OCOP các cấp; phối hợp với các đơn vị truyền thông, các cơ quan thông tấn báo chí trong và ngoài tỉnh thực hiện công tác tuyên truyền, xây dựng các phóng sự về chương trình OCOP, tuyên truyền trên hệ thống loa phát thanh của các địa phương. Tổ chức các hội thảo về việc xây dựng ý tưởng sản xuất kinh doanh và phát triển các sản phẩm, hướng đến xây dựng các chuỗi liên kết sản phẩm trong triển khai thực hiện chương trình OCOP.

Ngoài ra tỉnh cũng xác định hệ thống các cơ chế chính sách thực hiện Chương trình bằng việc lồng ghép thực hiện các dự án hỗ trợ phát triển ngành nghề nông thôn gắn với xây dựng Chương trình Mỗi xã một sản phẩm; xây dựng kế hoạch và triển khai hỗ trợ các tổ chức kinh tế ứng dụng khoa học, công nghệ đối với sản phẩm OCOP theo hướng nghiên cứu ứng dụng, nghiên cứu triển khai, xây dựng tiêu chuẩn hóa sản phẩm; chú trọng công tác phát triển, đăng ký xác lập, bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến các sản phẩm OCOP tại các địa phương đối với các sản phẩm chủ lực, sản phẩm đặc trưng.

Chương trình OCOP đã tạo nên những tín hiệu tích cực, trở thành động lực để phát triển kinh tế vùng nông thôn, tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường, tạo ra nhiều việc làm, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, phục vụ hiệu quả cho Chương trình MTQG xây dựng NTM.