Hướng đi mới của Hợp tác xã trong xây dựng nông thôn mới

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, các hợp tác xã có vai trò hết sức quan trọng, không chỉ nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn trong thời kỳ hội nhập. Nếu HTX phát triển đúng hướng, sẽ tạo nền tảng thúc đẩy xây dựng nông thôn mới, tái cơ cấu nông nghiệp và có vai trò rất lớn trong điều hành sản xuất, kinh doanh, tìm kiếm thị trường đầu ra, tiêu thụ sản phẩm cho các thành viên và nông dân.
Xác định tầm quan trọng của kinh tế tập thể, trong những năm qua, đặc biệt là sau khi Luật HTX 2012 ra đời, tỉnh Quảng Trị đã bám sát chỉ đạo của Trung ương và quyết liệt trong việc tổ chức triển khai rà soát, củng cố và tổ chức đăng ký lại các hợp tác xã. Tỉnh ủy đã ban hành Chương trình hành động số 71- CTHĐ/TU ngày 11/7/2013 của Ban thường vụ Tỉnh ủy khóa XV thực hiện Kết luận số 56- KL/TW ngày 21/02/2013 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Nghị quyết số Nghị quyết 04- NQ/TU ngày 20 tháng 4 năm 2017 của Tỉnh ủy về đẩy mạnh cơ cấu lại nông nghiệp gắn với thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2017- 2020, định hướng đến năm 2025;
Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết 05/2017/NQ-HĐND ngày 23/5/2017 về việc quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể giai đoạn 2017- 2020 trên địa bàn tỉnh; Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị cũng đã ban hành Quyết định 2299/QĐ-UBND ngày 23/8/2017 về bộ tiêu chí xây dựng Hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới giai đoạn 2017 -2020, Quyết định 2096/QĐ- UBND ngày 03/8/2017 về thí điểm đưa cán bộ trẻ có trình độ cao đẵng, đại học về làm việc tại HTX, Quyết định 665/QĐ-UBND ngày 30/3/2018 về phê duyệt kế hoạch xây dựng và phát triển hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới tỉnh Quảng Trị, giai đoạn 2018- 2020.
Toàn tỉnh hiện có 299 HTX, trong đó 282 hợp tác xã nông nghiệp hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Tổng số thành viên các hợp tác xã nông nghiệp là 69.523 thành viên. Doanh thu bình quân 874,8 triệu đồng/HTX, lợi nhuận bình quân 114 triệu đồng/HTX. Trình độ đội ngũ cán bộ hợp tác xã nông nghiệp: 8% cán bộ có trình độ Đại học, cao đẳng; 47,3 % cán bộ trình độ trung cấp, sơ cấp; còn lại chủ yếu bồi dưỡng ngắn hạn. Có 48,1 HTX loại khá tốt, có 47,3% HTX loại trung bình và 4,6% HTX loại yếu.
Trong những năm gần đây, với yêu cầu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, kinh tế HTX đã có bước phát triển về chất lượng và tạo ra hướng đi mới hiệu quả đã thúc đẩy sản xuất kinh doanh ở khu vực nông thôn phát triển.
Đối với Các HTX nông nghiệp được chuyển đổi từ các hợp tác xã kiểu cũ: Các HTX nông nghiệp đã mạnh dạn đẩy mạnh công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới để tăng năng suất và nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng đến đáp ứng yêu cầu của thị trường. Phát huy được vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho bà con nông dân, ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất. Nhiều HTX đã mở rộng sản xuất, tạo thêm nhiều ngành nghề, phát triển kinh doanh tổng hợp, đầu tư trang thiết bị để nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh, xây dựng cánh đồng mẫu lớn, thực hiện tốt công tác dồn điền đổi thửa, sắp xếp, bố trí sản xuất; đồng thời tham gia các hoạt động xã hội trên địa bàn dân cư, xóa đói, giảm nghèo ở địa phương, giải quyết nhu cầu, lợi ích chính đáng của thành viên và người lao động. Bên cạnh đó, có không ít HTX nhanh chóng thích nghi với cơ chế thị trường, tạo sự liên kết, hợp tác với nhau và với các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế mang lại hiệu quả kinh tế cho thành viên, điển hình như HTX Phú Hưng, Kinh Môn, Quang Hạ, Cam An…
Đối với những hợp tác xã thành lập mới sau khi Luật HTX 2012 ra đời: Đã xuất hiện nhiều mô hình HTX kiểu mới hoạt động đúng bản chất và đưa lại hiệu quả kinh tế, nhiều HTX chuyên ngành được ưu tiên tập trung phát triển để tạo ra sản phẩm như: hồ tiêu, cà phê, sản xuất rau củ quả công nghệ cao, cao dược liệu, chăn nuôi lợn, chăn nuôi gà, canh tác lúa theo hướng tự nhiên...Các hợp tác xã này tìm được hướng đi phù hợp, phát triển sản xuất kinh doanh gắn với sản phẩm có lợi thế, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, chú trọng thị trường đầu ra và định hướng phát triển theo chuỗi giá trị sản phẩm. Đây thực sự là hướng đi có hiệu quả trong xây dựng hợp tác xã kiểu mới, điển hình có HTX Chân Mây Bắc Hướng Hóa với sản phẩm cà phê hữu cơ, sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết với Doanh nghiệp vừa là thành viên vừa là đối tác tiêu thụ đầu ra cho Hợp tác xã; Hợp tác xã Hồ tiêu Vĩnh Linh xây dựng thương hiệu sản phẩm với quy mô toàn huyện, liên kết hầu hết các hộ sản xuất hồ tiêu để cùng xây dựng nhãn hiệu tập thể, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm. Một số Hợp tác xã lại chú trọng phát triển sản phẩm theo hướng hữu cơ, canh tác tự nhiên như HTX Nông sản sạch Triệu Phong với sản phẩm Gạo sạch, HTX Chăn nuôi Gà Triệu Thượng, HTX chăn nuôi Gà Tứ Hải với sản phẩm gà sạch, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhiều Hợp tác xã mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, mang lại hiệu quả cao và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm như HTX Nguyên Khang garden với sản phẩm rau thủy canh, dưa lưới; HTX Thành Công với công nghệ làm mát tự động trong chăn nuôi lợn, trồng rau thủy canh;  HTX Trường Sơn với sản phẩm dưa lưới, dưa hấu; HTX Đoàn Kết ứng dụng công nghệ trong chăn nuôi lợn…
Xác định tiêu chí 13 là một tiêu chí quan trọng trong xây dựng nông thôn mới, chú trọng phát triển hợp tác xã kiểu mới, toàn tỉnh đã lựa chọn 60 HTX để xây dựng hợp tác xã kiểu mới giai đoạn 2018-2020. Đây là định hướng quan trọng để tạo sự đột phá trong phát triển hợp tác xã góp phần đẩy nhanh tiến trình xây dựng nông thôn mới.