Nông thôn mới Quảng Trị

Luôn gương mẫu, đi đầu trong mọi phong trào, hoạt động của thôn, bản, được dân tin, bản mến…, đội ngũ những người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) đang lặng lẽ đóng góp tích cực trong công cuộc xây dựng và phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi. Ở huyện Đakrông những năm qua đã xuất hiện nhiều tấm gương như thế. Họ xứng đáng được tôn vinh, biểu dương, khen ngợi…

Một trong những thành công của Hợp tác xã dịch vụ sản xuất cà phê hữu cơ sinh thái Chân Mây Bắc Hướng Hóa (HTX Chân Mây Bắc Hướng Hóa) ở thôn Chênh Vênh, xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa là đã tập hợp và làm thay đổi được tập quán, tư duy sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số để xây dựng một vùng trồng, chế biến cà phê sạch. Từ cách làm của HTX Chân Mây Bắc Hướng Hóa đã khơi dậy niềm tin về mô hình HTX kiểu mới đang dần hiện hữu để làm thay da, đổi thịt nhiều bản, làng quê hương.

Đến bản Cu Pua, xã Đakrông (huyện Đakrông, Quảng Trị), nhiều người không khỏi ngỡ ngàng trước nếp sống văn hóa văn minh của đồng bào Pa Cô, Vân Kiều nơi đây. Từ trẻ đến già, nam nữ đều không uống bia, rượu, không hút thuốc lá, hoặc sử dụng bất kỳ chất kích thích nào khác...

Đối với một địa phương miền núi có điều kiện kinh tế- xã hội khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo chiếm trên 53% (cuối năm 2017), đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 80% dân số..., quá trình triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) không hề dễ dàng đối với huyện Đakrông. Tuy nhiên, với sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là việc phát huy vai trò chủ thể của người dân, sau hơn 7 năm chương trình NTM được triển khai, bộ mặt nông thôn huyện Đakrông đã có nhiều khởi sắc, đời sống người dân từng bước đổi thay.

Cách đây khoảng 7 năm, khi tiếp nhận chủ trương xây dựng nông thôn mới, Đảng ủy, chính quyền và người dân xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa rất quan ngại. Tân Hợp là xã miền núi, có người Kinh và đồng bào dân tộc Vân Kiều cùng sinh sống, cuộc sống còn nhiều khó khăn. Đối chiếu với 19 tiêu chí đề ra, nhiều người cho rằng, rất khó để xã Tân Hợp có thể về đích xây dựng nông thôn mới. Bằng những nỗ lực vượt bậc, Đảng ủy, chính quyền và người dân địa phương đã biến điều tưởng chừng không thể thành có thể. Năm 2015, xã Tân Hợp được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.

Vĩnh Khê là một trong 3 xã miền núi của huyện Vĩnh Linh. Toàn xã có diện tích tự nhiên 2.657ha, 293 hộ với 1.057 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc Vân Kiều. Những năm qua, xã Vĩnh Khê đã có nhiều cố gắng trong việc huy động nguồn lực từ các chương trình, dự án, người dân và cộng đồng để xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao đời sống của người dân địa phương. Năm 2016. Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới (NTM) huyện Vĩnh Linh đã chọn xã Vĩnh Khê làm điểm xây dựng NTM ở khu vực miền núi.

Bản Chùa thuộc xã Cam Tuyền, là bản duy nhất có đồng bào dân tộc thiểu số Vân Kiều sinh sống trên địa bàn huyện Cam Lộ, hiện có 74 hộ dân, hơn 300 nhân khẩu. Trong các năm qua, bà con nhân dân Bản Chùa đã nhận được nhiều sự quan tâm, hỗ trợ của Nhà nước để giúp bà con thoát nghèo

Thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới (NTM), trong điều kiện còn nhiều khó khăn của một huyện miền núi, với trên 80% là người đồng bào dân tộc thiểu số, mặc dù Đảng bộ, chính quyền huyện Đakrông đã tập trung chỉ đạo, huy động mọi nguồn lực đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, quan tâm chỉ đạo phát triển sản xuất, tập trung nâng cao chất lượng các lĩnh vực văn hóa - xã hội, bảo vệ môi trường, giữ vững an ninh, trật tự an toàn xã hội. Tuy nhiên, đến nay, bình quân tiêu chí mới đạt 6,5 tiêu chí/xã (thấp nhất trong toàn tỉnh); 13/13 xã đều đạt dưới 10 tiêu chí.

Những năm gần đây, nhờ đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, phát triển nông sản chủ lực, mở rộng diện tích lúa nước, ngành nông nghiệp huyện Hướng Hóa đã thu được những kết quả quan trọng. Trong đó, việc tích cực đẩy mạnh cơ giới hóa nông nghiệp đã góp phần giải phóng sức lao động, nâng cao thu nhập cho người nông dân, đặc biệt đối với đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa.

Cách đây hàng chục năm, đồng bào Vân Kiều, Pa Kô ở Quảng Trị đã tiến hành trồng lúa nước. Tuy nhiên người dân chỉ làm theo kiểu “nhờ trời”, ít quan tâm chăm sóc, dẫn đến năng suất lúa thu được không cao. Vụ đông xuân 2016 - 2017, Trung tâm Khuyến nông (KN) tỉnh đã triển khai mô hình trồng thâm canh cây lúa nước tại các xã Linh Thượng (huyện Gio Linh), Tân Thành, Hướng Linh, Hướng Phùng (huyện Hướng Hóa) trên diện tích 12 ha. Việc làm này nhằm mục tiêu giúp người dân nắm vững quy trình kỹ thuật, sử dụng các giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao, góp phần nâng cao trình độ thâm canh, tăng hiệu quả sản xuất, chủ động lương thực và giảm áp lực lên khai thác tài nguyên rừng, góp phần bảo vệ và phát triển rừng.

Bẵng đi mấy năm bây giờ trở lại A Dơi, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị chúng tôi thực sự ngỡ ngàng trước những đổi thay của vùng quê biên giới này. Đường vào xã trải nhựa rộng rãi, 2 bên đường là những ngôi nhà sàn kiên cố của đồng bào Vân Kiều xen kẽ với nhà xây mái ngói của người Kinh, Trụ sở xã, Trường học, Trạm xá được xây dựng khang trang. Đặc biệt những vùng đất hoang hóa bây giờ đã phủ 1 mùa xanh của cây trái.

A Xing là 1 trong những xã nằm ở phía nam huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị với phần đông là đồng bào bào dân tộc thiểu số sinh sống. 5 năm qua, triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới, xã đã tranh thủ các nguồn lực, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và có các biện pháp thúc đẩy kinh tế phát triển cũng như xây dựng nếp sống văn hóa mới nên đến nay bộ mặt các bản làng đã có thêm nhiều thay đổi, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện.

Vĩnh Linh là một huyện ở phía Bắc của tỉnh Quảng Trị. Diện tích đất tự nhiên là 61.715 ha, dân số 86.600 người, trong đó có 2.718 đồng bào dân tộc thiểu số. Huyện có 19 xã, trong đó có 3 xã miền núi và 3 thị trấn.

Thôn Tà Đủ, xã Tân Hợp (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị) nằm giữa bốn bề núi rừng. Do địa hình đồi núi bao quanh nên diện tích đất đai bằng phẳng của các hộ đồng bào Vân Kiều ở đây không lớn. Ấy vậy mà khi nghe tin có dự án đầu tư xây dựng trường mầm non, già làng Hồ Hồi, 94 tuổi, đã tình nguyện hiến 800m2 đất đã san ủi bằng phẳng để xây trường cho con em trong thôn có nơi sinh hoạt, học tập.

Hải Phúc là 1 trong 3 xã nằm ở chiến khu Ba Lòng, thuộc huyện Đakrông, 1 trong các huyện nghèo của cả nước. Xã có 138 hộ, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 80%. Trước đây xã bị cô lập, tách biệt với bên ngoài còn bây giờ khi Nhà nước đầu tư xây dựng 1 con đường rộng rãi nối từ Trung tâm huyện về vùng chiến khu, người dân có điều kiện giao lưu thông thương với bên ngoài, việc mua bán, trao đổi hàng hóa thuận lợi hơn.

Dẫn chúng tôi đi thăm cánh đồng lúa đang lên xanh tốt, ông Hồ Xuân Hoàng, Chủ tịch UBND xã Hải Phúc, huyện Đakrông phấn khởi nói: Xã Hải Phúc có 138 hộ gia đình, trong đó chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số.

Từ thực tiễn gần ba năm xây dựng nông thôn mới ở nhiều địa bàn miền núi, vùng đồng bào các dân tộc thiểu số là công việc rất khó khăn, gặp nhiều trở ngại, vướng mắc. Qua cách làm ở xã Thuận, vùng biên giới miền tây Quảng Trị, có thể góp thêm một số kinh nghiệm hay cho nhiều xã, bản vùng sâu, vùng xa khác.