Năm 2019, xã Vĩnh Kim được UBND tỉnh công nhận đạt chuẩn NTM kiểu mẫu giai đoạn 2018 - 2020, trở thành 1 trong 3 xã đầu tiên của tỉnh về đích NTM kiểu mẫu trong năm 2019. Tháng 3/2020, xã Vĩnh Kim sáp nhập với xã Vĩnh Thạch, trở thành xã Kim Thạch. Trước đó, năm 2015, xã Vĩnh Thạch cũng đã đạt chuẩn xã NTM. Việc xây dựng xã NTM ở Kim Thạch có nhiều thuận lợi khi kế thừa những kết quả đạt được trong xây dựng NTM trước đây nhưng cũng đối mặt với không ít khó khăn, thách thức.
Sau khi sáp nhập, xã Kim Thạch có 22 thôn, 1.741 hộ với 6.794 nhân khẩu. Bước sang giai đoạn mới, trên cơ sở tiếp tục kế thừa và phát huy những thành tựu đã đạt được trong xây dựng NTM trước đó, xã Kim Thạch tập trung huy động mọi nguồn lực, khai thác hợp lý, có hiệu quả các tiềm năng thế mạnh của địa phương để nỗ lực xây dựng xã NTM và NTM kiểu mẫu. Phong trào xây dựng NTM kiểu mẫu ở xã Kim Thạch chú trọng vào các nhiệm vụ trọng tâm để giữ vững 19 tiêu chí NTM và phấn đấu đạt 12/12 tiêu chí xây dựng NTM kiểu mẫu theo hướng “phát huy tiềm năng lợi thế của xã, chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, xây dựng các mô hình kinh tế gắn với mỗi xã một sản phẩm chủ lực và nhiều sản phẩm sạch; đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân ngày một khởi sắc, bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới, văn minh, tình hình an ninh chính trị ổn định”. Để đạt được mục tiêu đề ra, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tham mưu cấp ủy, chính quyền tích cực tuyên truyền, vận động để khơi dậy sức dân trong xây dựng NTM.
Thực hiện phương châm “Cán bộ, đảng viên đi trước, làng nước theo sau”, cán bộ, đảng viên xã Kim Thạch là những người tiên phong tham gia xây dựng NTM. Những năm qua đã có trên 200 lượt cán bộ là thành viên ban chỉ đạo, ban quản lý và ban phát triển thôn tham gia các lớp tập huấn nâng cao trình độ quản lý, kiến thức, kỹ năng tổ chức thực hiện và giám sát tại cộng đồng về xây dựng NTM. Qua các năm thực hiện, UBND xã đã phối hợp, lồng ghép và huy động nguồn lực thực hiện chương trình xây dựng NTM với tổng kinh phí trên 363 tỉ đồng, trong đó Nhân dân đóng góp trên 133 tỉ đồng (36,79%).
Công tác tuyên truyền, vận động đã góp phần khơi dậy sức dân trong việc đóng góp xây dựng NTM ở xã Kim Thạch. Đến nay, trên 48 km đường nội thôn của xã được bê tông hóa; 100% đường ngõ, xóm sạch và không lầy lội vào mùa mưa. Nhân dân xã Kim Thạch đã hiến hơn 99.733 m2 đất, 712 cây cao su, 227 cây hồ tiêu và 2.650 cây trồng khác, đóng góp 32 nghìn ngày công để mở rộng, nâng cấp hệ thống đường giao thông. Trong năm 2020, xã Kim Thạch đầu tư 750 triệu đồng và đối ứng của Nhân dân để tiếp tục làm đường sản xuất. Đến nay hơn 81 km đường đã hoàn thành, đảm bảo cho việc vận chuyển hàng hóa của người dân thuận lợi quanh năm. Có 22 thôn và 6 đơn vị tiến hành làm bồn trồng hoa dọc các trục đường và khuôn viên trụ sở, nhà văn hóa thôn. 100% tuyến đường trục xã, trục thôn, liên thôn và ngõ xóm có cây bóng mát hoặc hàng rào xanh. Bằng đóng góp của Nhân dân, xã Kim Thạch đã xây dựng hệ thống điện thắp sáng đường quê tại 22/22 thôn với chiều dài 38,5 km, cùng với 6 cổng chào đèn LED, là một trong các đơn vị đi đầu trong phong trào thắp sáng đường quê của huyện Vĩnh Linh.
Chủ tịch UBMTTQVN xã Kim Thạch Nguyễn Bá Thành cho biết: Trong xây dựng NTM kiểu mẫu, công tác chỉnh trang nông thôn được đặt lên hàng đầu, vì vậy xã đã phát động phong trào trồng cây, làm đường hoa tại các nhà văn hóa thôn, trục đường chính; di dời hàng rào cây xanh, mở rộng đường nội thôn, vệ sinh cắt tỉa hàng rào đường làng, ngõ xóm, các cung đường tự quản vào ngày 28 hằng tháng. Hội thi “Làng sáng, xanh sạch đẹp, an toàn” ở xã Kim Thạch mỗi năm được tổ chức 3 đợt vào dịp tết và chào mừng ngày Quốc khánh, ngày giải phóng quê hương, đất nước. Mỗi đợt huy động hàng ngàn ngày công, được các đoàn thể, đơn vị và Nhân dân tham gia hưởng ứng tích cực.
Các hoạt động nhằm góp phần bảo vệ môi trường cũng được địa phương chú trọng thực hiện như tổ chức cho các hộ sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ trên toàn xã ký cam kết sản xuất an toàn, tổ chức xây dựng và nhân rộng mô hình phân loại rác thải tại hộ gia đình; lắp đặt các điểm thu gom vỏ thuốc bảo vệ thực vật tại 22 thôn; vận động các hộ chăn nuôi quy mô lớn đưa chuồng trại ra xa khu dân cư; tăng cường hoạt động của các mô hình giữ gìn an ninh trật tự và liên gia bảo vệ tài sản ngoài trời. Để xây dựng NTM thành công, cấp ủy, chính quyền, đoàn thể xã tuyên truyền, vận động người dân đổi mới sản xuất, tăng cường liên doanh, liên kết để nâng cao hiệu quả sản xuất. Phát huy tiềm năng lợi thế của địa phương, xã đã chỉ đạo người dân đầu tư phát triển thâm canh, sản xuất theo hướng hữu cơ và tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng và nhân rộng các mô hình trồng trọt, chăn nuôi trên các loại cây, con chủ lực như tiêu, ném, bò, lợn, gà; nuôi trồng và khai thác thủy sản; ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. UBND xã đã xây dựng vùng sản xuất ném an toàn, 1 mô hình sản xuất tiêu sạch và 60 ha tiêu ứng dụng sản xuất theo hướng hữu cơ, sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt nhằm tiết kiệm nước và giúp cây phát triển tốt. Trên địa bàn xã có trên 150 máy móc các loại phục vụ sản xuất nông nghiệp, trên 336 hộ hoạt động ngành nghề dịch vụ, góp phần giải quyết việc làm cho lực lượng lao động và nâng cao thu nhập cho người dân. Đến nay thu nhập của người dân trong xã đạt 42,8 triệu đồng/người/năm; tỉ lệ hộ nghèo còn 2,94%.
Chủ tịch UBND xã Kim Thạch Nguyễn Như Thanh cho biết: Qua kết quả rà soát, đánh giá, xã Kim Thạch đã đạt 19/19 tiêu chí, hiện đang đề nghị các cấp xét, công nhận xã đạt chuẩn NTM. Đối với quá trình xây dựng NTM kiểu mẫu, chúng tôi xác định đây là một quá trình lâu dài, vì vậy trong tổ chức thực hiện không được chủ quan, nóng vội mà vừa làm, vừa học tập kinh nghiệm và đúc kết thực tiễn, lựa chọn những nội dung có định hướng, các chỉ tiêu, công việc dễ, kinh phí đầu tư ít thì làm trước, rút kinh nghiệm để thực hiện các tiêu chí còn lại.