Sản xuất lúa theo hướng hữu cơ, mô hình cần nhân rộng

Mô hình được triển khai trên diện tích 20 ha với 101 hộ tham gia, sử dụng giống lúa chất lượng cao Bắc Thơm 7. Nông dân tham gia mô hình chỉ sử dụng các sản phẩm hữu cơ, sinh học, tuyệt đối không sử dụng các chất hoá học tổng hợp trong quá trình sản xuất. Trước khi triển khai mô hình, nông dân được hướng dẫn kĩ thuật sản xuất lúa theo hướng hữu cơ; được hỗ trợ 100% giống, 30% phân bón hữu cơ và các vật tư nông nghiệp khác. Chị Đoàn Thị Mến, một nông dân tham gia mô hình cho biết, gia đình chị có 4 sào đất trồng lúa. Trước đây, chị vẫn sản xuất theo tập quán cũ và luôn dùng phân bón hóa học để bón cho lúa. Trong vụ đông xuân này chị tham gia mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ của trạm khuyến nông và nhận thấy cây lúa sinh trưởng tốt, năng suất dự kiến đạt 3 tạ/sào, cao hơn so với trước đây khoảng 0,5 tạ/sào. Với giá bán bình quân 7.500 đồng/kg thì sau khi trừ chi phí mỗi sào chị thu lãi gần 1,2 triệu đồng. Theo chị Mến, làm lúa hữu cơ mặc dù có tốn công bón lót bằng phân chuồng, làm cỏ bằng tay, tuy nhiên lại đảm bảo được sức khỏe cho người nông dân do hoàn toàn không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV). “Lần đầu sản xuất lúa không sử dụng bất kì loại phân bón hóa học nào, chúng tôi rất lo mất mùa, nhưng đến nay, hiệu quả của mô hình đã được khẳng định. So với cách làm truyền thống trước đây thì mô hình này rất có lợi, giảm được lượng giống lúa gieo sạ từ 5 - 6 kg/sào xuống còn 3,5 kg/sào, không sử dụng thuốc BVTV hoặc chỉ được phép sử dụng thuốc sinh học thay vì hóa học, không gây độc hại cho con người, tạo ra nguồn sản phẩm hữu cơ an toàn cho con người và môi trường. Với những kiến thức đã được tiếp thu, trong những vụ tới cho dù không còn được hỗ trợ nữa thì tôi vẫn sẽ tiếp tục làm theo quy trình này”, chị Mến khẳng định.

Theo thạc sĩ Trần Thị Thúy, cán bộ Trạm KN huyện Triệu Phong, trong những năm qua nông dân chỉ tập trung vào việc tăng năng suất, sản lượng lúa nên sử dụng rất nhiều phân bón, thuốc BVTV có nguồn gốc hoá học làm đất đai bị thoái hóa, ảnh hưởng xấu đến môi trường đất, nước, không khí, chất lượng nông sản và sức khoẻ con người. Trong khi đó, nhu cầu của xã hội hiện nay rất cần sản phẩm an toàn. Với mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ này, người nông dân hoàn toàn không sử dụng phân bón hóa học mà chỉ bón lót bằng phân chuồng ủ hoai kết hợp với sử dụng chế phẩm vi sinh Tricodemar để phân hủy gốc rạ; không được phép sử dụng thuốc BVTV hóa học mà chỉ sử dụng thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học. Trong quá trình chăm sóc thì chỉ sử dụng các loại phân hữu cơ vi sinh, phân khoáng và phân bón qua lá của Công ty Quế Lâm có tác dụng giúp đất đai không bị thoái hóa mà còn được cải tạo tốt hơn, tăng độ phì nhiêu; cây lúa đẻ nhánh khỏe, thân cứng, bộ rễ ăn sâu, tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng, ít bị sâu bệnh hại; sản phẩm lúa gạo an toàn, bảo vệ sức khỏe người sản xuất, người tiêu dùng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Qua đánh giá bước đầu khi sản xuất lúa theo hướng hữu cơ cây lúa sinh trưởng tốt, khỏe mạnh, cứng cây không bị đổ ngã khi gặp mưa dông, ít nhiễm sâu bệnh. Chị Thúy cho biết, trong mô hình có 2 hộ tự ý bón thêm phân NPK thì ruộng lúa bị nhiễm bạc lá vi khuẩn do thừa đạm, còn các chân ruộng khác tuân thủ theo quy trình, chỉ sử dụng phân hữu cơ tự ủ và phân Quế Lâm thì lúa hầu như không bị nhiễm sâu bệnh gì. Mặc dù ở các ruộng xung quanh sử dụng giống lúa HC95 bị nhiễm rầy cuối vụ, nhưng qua theo dõi tại ruộng mô hình vẫn chưa thấy xuất hiện rầy. Lúa trổ đều, tập trung, khỏe bông, đầy hạt, màu sắc hạt lúa đẹp, có mùi thơm, năng suất cao hơn so với giống HC95. Cụ thể, năng suất ở ruộng mô hình đạt trên 58 tạ/ha, cao hơn so ruộng đối chứng 4 tạ/ha. Với giá bán khoảng 7.500 đồng/kg thì sau khi trừ chi phí, mô hình trồng lúa theo hướng hữu cơ mang lại lợi nhuận hơn 23,8 triệu đồng/ha, cao hơn so với ruộng đối chứng gần 4 triệu đồng/ha.

Trạm trưởng Trạm KN huyện Triệu Phong Nguyễn Thị Lộc cho biết, đây là vụ thứ hai mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ được triển khai tại HTX Triệu Thuận và đã mang lại kết quả đáng ghi nhận. Cây lúa khỏe mạnh, có sức đề kháng tốt, cứng cáp, ít nhiễm sâu bệnh, mật độ đảm bảo nên đặc biệt hạn chế mức nhiễm rầy... Ngoài hiệu quả về kinh tế cao hơn so với ruộng đại trà 4 - 5 triệu đồng/ha, việc sử dụng phân hữu cơ vi sinh và khoáng Quế Lâm, kết hợp với phân chuồng và vôi đã làm cho đất đai được cải tạo tốt hơn, hệ sinh thái đồng ruộng đảm bảo, tôm cá bắt đầu phát triển trở lại trên ruộng lúa; sức khỏe nông dân cũng được cải thiện do không còn dùng thuốc BVTV hóa học; sử dụng phân ủ hữu cơ còn tận dụng được nguồn phân chuồng, phân xanh hạn chế được rác thải hữu cơ, nạn ô nhiễm môi trường do chất thải chăn nuôi. “Hầu hết các hộ tham gia mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ này đều cam kết sẽ tiếp tục thực hiện trong những vụ tới. Bên cạnh đó, trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tổ chức tuyên truyền, mở các lớp tập huấn để nhân rộng mô hình này ra địa bàn toàn huyện. Đồng thời tham mưu với huyện nghiên cứu đầu tư phát triển thương hiệu, kết nối với doanh nghiệp để tìm kiếm đầu ra, nâng cao giá trị cho sản phẩm”, bà Lộc cho hay.