Nông thôn mới Quảng Trị

Qua hơn 9 năm triển khai thực hiện, Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới đã đạt được một số kết quả quan trọng. Đến nay, có 52/117 xã đạt chuẩn nông thôn mới, diện mạo nông thôn được đổi mới theo hướng sáng xanh sạch đẹp, cơ sở hạ tầng nông thôn được đầu tư hoàn thiện, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. Một số xã đã đạt chuẩn đang tiến tới xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu, miền quê đáng sống. Tuy nhiên, vẫn còn sự không đồng đều về kết quả xây dựng nông thôn mới giữa các xã miền núi, dân tộc thiểu số và các xã vùng đồng bằng, tạo ra sự chênh lệch khá lớn giữa các vùng, miền.

Bộ mặt nông thôn khởi sắc, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên, cơ sở hạ tầng từng bước được hoàn thiện..., phấn đấu đến cuối năm 2018, huyện Cam Lộ có 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM) và cơ bản đạt chuẩn huyện NTM trong năm 2019. Để đạt được những kết quả quan trọng đó, một trong những kinh nghiệm mà huyện Cam Lộ rút ra đó chính là việc huy động người dân chủ động, tự nguyện tham gia xây dựng NTM.

Môi trường là một trong các tiêu chí khó thực hiện trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Để hỗ trợ cho các địa phương thực hiện thí điểm và nhân rộng các mô hình bảo vệ môi trường, đặc biệt tại các xã khó khăn, biên giới, hải đảo, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Đề án 712 về thí điểm hoàn thiện và nhân rộng mô hình bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới tại các xã khó khăn, biên giới, hải đảo theo hướng xã hội hóa, giai đoạn 2017-2020. Tuy nhiên, qua các năm triển khai còn gặp nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn vướng mắc.

Bộ NN-PTNT phối hợp với Bộ LĐ-TB&XH, Ủy ban Dân tộc và các Bộ, ngành khẩn trương hoàn thiện Dự thảo Đề án hỗ trợ thôn, bản thuộc các xã khó khăn khu vực biên giới, vùng núi, vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo xây dựng nông thôn mới (NTM) gắn với giảm nghèo bền vững.

Thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, đến nay tỉnh Quảng Trị đã có 41 xã đạt chuẩn nông thôn mới (riêng xã Triệu Đông đã hoàn thiện thẩm định giai đoạn 1), nhằm duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, ngày 12/3/2018 UBND tỉnh đã có Quyết định số 507/QĐ-UBND về việc ban hành bộ tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2018-2020 (trong đó quy định xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu phải là xã đạt chuẩn theo quy định và đạt thêm 12 tiêu chí kiểu mẫu của tỉnh).

Sau 7 năm triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, đến thời điểm này có thể khẵng định, Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã đạt được những kết quả quan trọng. Đến nay, toàn tỉnh có 31 xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; cơ sở hạ tầng nông thôn được đầu tư khá hoàn thiện; bộ mặt nông thôn được đổi mới, văn minh hơn; đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn ngày càng được cải thiện. Có được những kết quả đó phải kể đến vai trò quan trọng của công tác tuyên truyền; thông qua công tác tuyên truyền góp phần làm chuyển biến sâu sắc nhận thức, hành động của các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân về phong trào xây dựng nông thôn mới. Nhờ vậy, chương trình xây dựng nông thôn mới trong các năm qua đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội tham gia.

Đến nay, tỉnh ta có 31/117 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Mục tiêu đề ra trong năm 2017 có thêm 9 xã đạt chuẩn nông thôn mới, nâng tổng số xã đạt chuẩn lên 40 xã, đạt tỷ lệ 34,2%. Theo đó, năm 2017 toàn tỉnh Quảng Trị có 12 xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới. Hiện nay, các địa phương đã và đang khẩn trương hoàn thiện các tiêu chí cuối cùng và hoàn thành hồ sơ, thủ tục đề nghị thẩm tra, thẩm định, xét công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới theo Quyết định 2130/QĐ-UBND ngày 4/8/2017 của UBND tỉnh quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục hồ sơ xét công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 712/QĐ-TTg phê duyệt Đề án thí điểm hoàn thiện và nhân rộng mô hình bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới tại các xã khó khăn, biên giới, hải đảo theo hướng xã hội hoá, giai đoạn 2017 – 2020, nhằm đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường trong xây dựng nông thôn mới.

Triệu Đông là xã thuần nông, đất chật, người đông, ít có tiềm năng, lợi thế nhưng trong 5 năm qua, với những bước đi thích hợp, đặc biệt cả hệ thống chính trị vào cuộc và người dân có sự đồng thuận cao, thấy rõ vai trò chủ thể trong mọi hoạt động tại địa phương nên đã từng bước hoàn thiện nhiều tiêu chí và đang phấn đấu cuối năm 2016 đạt chuẩn nông thôn mới.

Những năm qua huyện Cam Lộ (Quảng Trị) đã phát động có hiệu quả nhiều phong trào thi đua chung sức xây dựng nông thôn mới (NTM). Đây là địa phương huy động và lồng ghép tối đa các nguồn lực đầu tư, cùng với đó là sự nỗ lực đóng góp của người dân đã góp phần đầu tư hoàn thiện các tiêu chí về hạ tầng, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập. Đến nay, bình quân chung toàn huyện đạt 15,5 tiêu chí/xã.

Trong quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), tiêu chí hộ nghèo là lực cản lớn đối với nhiều địa phương. Nhằm giúp các địa phương sớm hoàn thiện các tiêu chí xây dựng NTM, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, thời gian qua, tỉnh Quảng Trị đã chủ động triển khai thực hiện hiệu quả các chính sách, dự án, chương trình giảm nghèo bền vững.

Theo số liệu thống kê, đến nay toàn tỉnh Quảng Trị có 4 xã chính thức “cán đích” nông thôn mới là Vĩnh Thạch, Vĩnh Kim, Vĩnh Thủy (Vĩnh Linh) và Tân Hợp (Hướng Hóa). Các xã Triệu Thành (Triệu Phong), Gio Sơn (Gio Linh), Hải Thượng (Hải Lăng), Tân Liên (Hướng Hóa) đã đạt 19/19 tiêu chí, đang hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới. Tổng số tiêu chí nông thôn mới đã đạt được của 117 xã trong tỉnh là trên 1.330. Tuy nhiên, theo đánh giá của lãnh đạo nhiều địa phương đã và đang nỗ lực “cán đích” xây dựng nông thôn mới, việc giữ vững các tiêu chí đạt được là không đơn giản. Một số tiêu chí “mềm” như: an ninh - trật tự xã hội, môi trường, tỷ lệ hộ nghèo, thu nhập, văn hóa, cơ cấu lao động, hình thức tổ chức sản xuất… sẽ không bền vững nếu thiếu sự đồng lòng, đồng sức từ chính quyền và người dân.

Thực tiễn sau 5 năm xây dựng nông thôn mới cho thấy đã đến lúc cần rà soát hệ thống chính sách liên quan để sửa đổi những điểm chồng chéo, chưa phù hợp; bổ sung, hoàn thiện, ban hành chính sách mới, tạo cơ sở pháp lý cho việc xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn tới.

Không trông chờ hoàn toàn vào nguồn ngân sách của nhà nước, xã Vĩnh Kim (Vĩnh Linh, Quảng Trị) đã huy động có hiệu quả các nguồn lực khác nhau để xây dựng NTM, từ đó từng bước hoàn thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao đời sống cho người dân, sớm hoàn thành các tiêu chí về xây dựng NTM. Với phương châm “Lấy dân để vận động dân”, từ khi chương trình xây dựng NTM được triển khai, địa phương đã huy động được đông đảo người dân hăng hái tham gia. Đồng thời kết hợp sử dụng tốt các nguồn lực hỗ trợ để xây dựng NTM.

Huy động sức dân cộng với khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế của địa phương, xã Vĩnh Thủy, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị đã từng bước hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, tạo sự đột phá trong phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân cũng như quan tâm xây dựng các thiết chế văn hóa và tích cực bảo vệ môi trường. Đó là những gì mà chúng tôi cảm nhận khi trở lại vùng quê vinh dự được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới.