Khi mới bắt đầu triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM) từ cuối năm 2010, các ngành và các địa phương còn rất lúng túng trong nhận thức, cách làm và bước đi nhưng đến nay các mặt hoạt động trong chỉ đạo, điều hành, triển khai chương trình đã đi vào ổn định và ngày càng có hiệu quả thiết thực; nhận thức về mục tiêu, ý nghĩa, nội dung và vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM của cán bộ, đảng viên và người dân nông thôn trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã được nâng lên rõ rệt. Hầu hết các hoạt động về kinh tế, văn hóa, xã hội của các xã, thôn/bản đều gắn với mục tiêu xây dựng NTM. Nông thôn của tỉnh đã có những bước chuyển biến tích cực trên nhiều lĩnh vực, đời sống của người dân ngày càng được cải thiện.
Qua thực tiễn triển khai thực hiện chương trình, các ngành và các địa phương trong tỉnh đã có nhiều cách làm hay, sáng tạo mang lại hiệu quả cao. Đối với các ngành, các tổ chức chính trị-xã hội tập trung chủ yếu vào công tác tuyên truyền vận động thông qua các hội nghị, hội thảo, diễn đàn... gắn với cuộc vận động “Quảng Trị chung sức xây dựng nông thôn mới”. Ủy ban MTTQVN tỉnh với các phong trào: “Tuần lễ chỉnh trang nông thôn”, “xây dựng khu dân cư văn hoá, gia đình văn hoá”, “xoá nhà tạm, dột nát, hỗ trợ nhà đại đoàn kết”, vận động “Quỹ vì người nghèo”... Hội Nông dân tỉnh với các phong trào thi đua: “sản xuất giỏi”, “hướng dẫn cách làm ăn”, “chỉnh trang nông thôn”, “cải tạo vườn tạp”. Hội LHPN tỉnh tập trung trọng tâm vào các phong trào: “5 không 3 sạch”, “Đỡ đầu hộ nghèo”, “cho vay vốn phát triển sản xuất”, “phụ nữ làm kinh tế giỏi”, “ Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc”. Đoàn TN CS HCM triển khai xung kích trên một số lĩnh vực: “thu gom rác thải”, “con đường thanh niên xây dựng nông thôn mới”, “tuyến đường xanh, sạch, đẹp”, “thắp sáng đường quê”.
Các đơn vị của ngành Nông nghiệp và PTNT tổ chức thực hiện tốt việc lồng ghép các chương trình, dự án của đơn vị vào nhiệm vụ phục vụ nông nghiệp, nông thôn và cử cán bộ trực tiếp giúp cơ sở triển khai thực hiện chương trình. Điển hình như: Chi cục Phát triển nông thôn với phong trào thi đua “Tuyên truyền, tập huấn, đưa thông tin về tận thôn/bản”; Chi cục Thúy, Chi cục Bảo vệ thực vật với mục tiêu “Hiệu quả về kinh tế, môi trường, sức khỏe cộng đồng và vệ sinh an toàn thực phẩm”; Chi cục Lâm nghiệp, Trung tâm Điều tra Quy hoạch thiết kế nông-lâm với phong trào “Quản lý, bảo vệ và phát triển rừng bền vững”, “Phòng chữa cháy rừng”; Chi cục Thủy lợi và Phòng chống lụt bão với việc “Chủ động, đảm bảo an toàn phòng chống và hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra”; Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản với việc “Quản lý khai thác và bảo vệ tốt nguồn lợi thủy sản”; Trung tâm Khuyến nông-khuyến ngư với việc “Triển khai các mô hình khuyến nông- khuyến ngư có hiệu quả cho nông dân”; Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn với “Chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường đến từng địa bàn nông thôn”; Trường Trung học Nông nghiệp và PTNT với việc “Cung cấp nguồn nhân lực có chất lượng cho nông nghiệp, nông thôn”...
Ở các địa phương (huyện, thị xã và xã) đều có nghị quyết chuyên đề về xây dựng NTM. Ngoài việc tập trung tuyên truyền thông qua các hội nghị, hội thảo, thông qua các tổ chức, đoàn thể quán triệt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về Chương trình xây dựng NTM đến tận cán bộ, đảng viên và mọi người dân, Ban Chỉ đạo các huyện, Ban Quản lý các xã căn cứ vào tình hình và điều kiện thực tế của địa phương để lựa chọn, ưu tiên thực hiện các tiêu chí với phương châm: Tiêu chí dễ, cần ít vốn hoặc không cần vốn và có điều kiện triển khai thì tập trung làm trước, trong đó không ít địa phương chọn ra tiêu chí mang tính đột phá nhằm tập trung các nguồn lực để hoàn thiện làm nền tảng để thực hiện các tiêu chí khác như huyện Hải Lăng tập trung chỉ đạo công tác dồn điền đổi thửa, chỉ đạo các HTX nông nghiệp thực hiện thêm dịch vụ thu gom rác thải, phát triển các làng nghề; huyện Cam Lộ tập trung chỉ đạo di dời mồ mả, quy hoạch nghĩa trang, chỉnh trang nông thôn; huyện Triệu Phong tập trung thực hiện tiêu chí “Văn hóa nông thôn mới”; huyện Hướng Hóa tập trung cải tạo vườn cây công nghiệp; phần lớn các xã điểm của tỉnh lấy tiêu chí giao thông, thủy lợi nội đồng, thu nhập, hộ nghèo... làm điểm xuất phát với mục tiêu về đích vào cuối năm 2015.
Trong việc huy động các nguồn lực xây dựng NTM, các địa phương trong tỉnh đã có nhiều cách làm hay và sáng tạo mang lại hiệu quả thiết thực, đã huy động và quyên góp được hàng chục tỷ đồng và hàng ngàn ngày công cùng chung sức xây dựng NTM tại mỗi địa phương.
Đặc biệt phong trào hiến đất, hiến cây, hiến công đã được mọi người dân hưởng ứng tích cực, có sức loan tỏa rộng khắp các vùng quê, hộ ít cũng hàng chục mét vuông đất, hộ nhiều đến hàng ngàn mét vuông đất. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, toàn huyện Triệu Phong, đã có 1.252 hộ dân tự nguyện hiến trên 167.800 m2 đất, trên 13.000 ngày công với tổng trị giá 1,4 tỷ đồng và gần 4.770 triệu đồng tiền mặt để xây mới và tu sửa kênh mương thủy lợi, xây dựng các công trình phục vụ dân sinh và chỉnh trang nông thôn; riêng xã Triệu Phước đã có 56 hộ tự nguyện hiến trên 3.600 m2 đất vườn, 560 m2 đất 2 vụ lúa, trên 500 cây lưu niên, hàng trăm mét tường rào xây, hơn 700 ngày công và trên 650 triệu đồng làm đường giao thông nông thôn. Tại xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị nhân dân các thôn tự nguyện hiến hơn 7.000 m2 đất để mở đường giao thông nông thôn. Ở xã Vĩnh Thạch, huyện Vĩnh Linh nhân dân toàn xã đã tự nguyện hiến 48.702 m2 đất, giải toả 20.000 m bờ rào, 2.650 cây lâu năm, với tổng trị giá trên 3.221 triệu đồng, huy động 1.330 ngày công và 96 triệu đồng bằng tiền mặt để xây dựng 10 km đường liên thôn. Nhân dân xã Cam An, huyện Cam Lộ đã đóng góp 1.234 triệu đồng, 1.150 ngày công và có nhiều hộ đã tự nguyện hiến đất, hiến cây xây dựng các công trình hạ tầng nông thôn...
Ngoài ra nhiều xã còn huy động các doanh nghiệp, các HTX, trang trại trên địa bàn hỗ trợ phân bón, các giống cây trồng, vật nuôi, xây dựng các cánh đồng mẫu lớn, liên doanh, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm và kêu gọi con em quê hương, Việt kiều xa quê đóng góp xây dựng các công trình dân sinh, phúc lợi, các di tích văn hóa, lịch sử.. để cùng với địa phương chung sức xây dựng NTM
Trong thời gian tới, để triển khai chương trình có hiệu quả, các cấp, các ngành cần kịp thời phát hiện, phổ biến nhân rộng biểu dương, khen thưởng kịp thời những địa phương, tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong phong trào xây dựng NTM hàng năm, tạo đà và thế để tỉnh Quảng Trị hoàn thành mục tiêu đề ra.