Thực hiện Nghị quyết 03-NQ/TU ngày 4/11/2021 của tỉnh ủy về xây dựng nông thôn mới đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Nghị quyết số 91/2021/NQ-HĐND ngày 16/7/2021 của HĐND tỉnh về phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 – 2025, Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND tỉnh tổ chức khảo sát tình hình triển khai, kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tại các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào DTTS và miền núi đăng ký đạt chuẩn giai đoạn 2021-2025, gồm có 6 xã. Đến nay toàn tỉnh có 75/101 xã đã đạt chuẩn nông thôn mới (trong đó có 3/9 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã đạt chuẩn của giai đoạn 2021-2025 là Vĩnh Hà, Vĩnh Khê, Vĩnh Ô), theo mục tiêu của Nghị quyết 03-NQ/TU phấn đấu đạt 80% số xã đạt chuẩn nông thôn mới (tương đương 81/101 xã). Như vậy còn 6 xã nằm trong lộ trình đạt chuẩn năm 2024-2025 theo Kế hoạch số 130/KH-UBND của UBND tỉnh, gồm xã Ba Lòng, Mò Ó (huyện Đakrông), Hướng Phùng, Hướng Tân, Thuận (huyện Hướng Hoá) và xã Linh Trường (huyện Gio Linh).
Qua quá trình đi kiểm tra thực tế, các xã đăng ký đạt chuẩn năm 2024 và 2025 nhưng hiện tại vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc hoàn thiện các tiêu chí. Theo đó, huyện Hướng Hoá có 03 xã đăng ký đạt chuẩn có hiện trạng nông thôn mới khá thấp (Hướng Phùng đạt 10/19 tiêu chí, Hướng Tân đạt 10/19 tiêu chí, xã Thuận đạt 8/19 tiêu chí), trong đó xã Hướng Tân, Thuận không có khả năng đạt tất cả các tiêu chí vào năm 2025 do không đủ nguồn lực bố trí đầu tư hoàn thiện các tiêu chí về cơ sở hạ tầng và có 02 tiêu chí không thể phấn đấu đạt chuẩn vào năm 2025 là tiêu chí thu nhập và nghèo đa chiều. Vì vậy, đề xuất điều chỉnh mục tiêu “đến năm 2025, huyện có thêm 01 xã đạt chuẩn nông thôn mới (xã Hướng Phùng); xã Thuận và xã Hướng Tân đạt từ 14 tiêu chí trở lên. Đối với huyện Đakrông có 02 xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 (xã Ba Lòng đăng ký đạt chuẩn năm 2024 và xã Mò Ó đăng ký đạt chuẩn năm 2025). Mặc dù hiện trạng xây dựng nông thôn mới của huyện còn nhiều khó khăn thách thức nhưng cả 02 xã Ba Lòng, Mò Ó đến nay đã đạt 14/19 tiêu chí, nhu cầu nguồn vốn để phấn đấu đạt chuẩn không quá lớn và có sự lồng ghép nguồn vốn giữa Chương trình MTQG Giảm nghèo và Chương trình PTKTXH vùng ĐBDTTS và miền núi đồng thời Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện Đakrông có sự quan tâm, chỉ đạo sát sao đối với việc thực hiện Chương trình, thể hiện ý chí chính trị rất cao, triển khai tương đối bài bản nên dự kiến 02 xã Ba Lòng, Mò Ó có khả năng đạt chuẩn nông thôn mới theo kế hoạch. Xã Linh Trường, huyện Gio Linh phấn đấu và đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024. Tuy nhiên đến nay xã chỉ mới đạt 10/19 tiêu chí, còn 9 tiêu chí chưa đạt, các tiêu chí chưa đạt liên quan đến Tổ chức sản xuất, Phát triển kinh tế nông thôn, Nghèo đa chiều, Thu nhập, Trường học... và thời gian thực hiện trong năm 2024 còn quá ít nên UBND huyện Gio Linh đề xuất phấn đấu đạt chuẩn trong năm 2025.
Các xã đã rất quyết tâm với mục tiêu đã đặt ra, tuy nhiên gặp nhiều khó khăn nhất định như: các xã nằm trong lộ trình đạt chuẩn giai đoạn 2024- 2025 đều là các xã ĐBKK vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hiện trạng tiêu chí còn tương đối thấp (hiện có 27 xã khu vực III vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, mới đạt từ 7-14 tiêu chí) với nhiều tiêu chí khó, tác động lớn đến đời sống của người dân như Nhà ở, Thu nhập, Nghèo đa chiều; trong giai đoạn này, nguồn ngân sách Trung ương của Chương trình MTQG xây dựng NTM nguồn đầu tư phát triển không bố trí cho các xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số (trong 6 xã trên thì chỉ có xã Ba Lòng là được bố trí), nguồn sự nghiệp chỉ hỗ trợ công tác quy hoạch. Vì vậy để đạt chuẩn địa phương phải lồng ghép từ 2 Chương trình MTQG phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số MN và Chường trình MTQG giảm nghèo bền vững. Tuy vậy việc lồng ghép 2 chương trình MTQG kia cho nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới ở các địa phương chưa thực sự phát huy hiệu quả; Trong thời gian tới, việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã cũng sẽ ảnh hưởng đến chỉ tiêu chung của tỉnh về xây dựng xã NTM; nguồn lực đầu tư của chương trình còn hạn chế, nhiều công trình hạ tầng KT-XH tại các địa phương đã được đầu tư lâu năm, kèm theo đó là thời tiết mưa, bão, lũ lụt nên nhiều công trình đã xuống cấp; một số địa phương chưa chú trọng đúng mức đến phát triển sản xuất, tạo sinh kế, tổ chức sản xuất kinh doanh chủ yếu vẫn dựa vào nông hộ nhỏ, còn thiếu liên kết; chất lượng, hiệu quả hoạt động của một số khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã chưa cao; một số địa phương chỉ mới chú trọng thực hiện các nội dung tiêu chí nông thôn mới do cấp xã đảm nhận, chưa thực sự quan tâm đầy đủ việc thực hiện các nội dung ở cấp thôn, bản, hộ gia đình như xây dựng thôn nông thôn mới kiểu mẫu, vườn mẫu.
Qua các buổi làm việc, đồng chí Nguyễn Đăng Ánh, Trưởng Ban kinh tế ngân sách- HĐND tỉnh cũng đã yêu cầu các địa phương cần có sự rà soát cụ thể lại hiện trạng các tiêu chí, chỉ tiêu. Những nội dung nào có thể làm được, những nội dung nào cần nguồn lực và đề xuất cụ thể, đối với tiêu chí nhà ở cần rà soát lại các hộ chưa có đất ở, chưa có quy hoạch để bổ sung, tăng cường tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất để xây dựng các mô hình tạo thu nhập, việc làm cho bà con để tạo động lực hoàn thiện các tiêu chí khó như thu nhập, nghèo đa chiều. Bên cạnh đó cũng đề nghị các xã sớm triển khai và giải ngân các nguồn vốn đã được bố trí theo đúng tiến độ quy định, chủ động đề xuất làm việc với các sở ngành, doanh nghiệp được UBND tỉnh giao đỡ đầu hỗ trợ địa phương để tranh thủ các nguồn lực sớm đạt được mục tiêu xã đạt chuẩn nông thôn mới theo kế hoạch.
Nông thôn mới Quảng Trị
