Nông thôn mới Quảng Trị

Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, đặc biệt tình trạng thiếu nước tưới đang ngày càng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, tác động không nhỏ đến sự phát triển của cây trồng. Vì vậy, việc chuyển những diện tích đất không chủ động nước tưới sang cây trồng cạn có giá trị kinh tế, có thể nói là giải pháp hợp lý tránh tình trạng bỏ phí đất sản xuất hoặc canh tác kém hiệu quả. Tại hợp tác xã Thượng Phước, xã Triệu Thượng, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị nhiều nông dân đã chủ động mở rộng diện tích trồng đậu xanh trên đất lúa thiếu nước trong vụ Hè Thu, với hình thức sản xuất một vụ lúa - một vụ đậu xanh.

Ngày 12/3/2018, UBND tỉnh Quảng Trị đã ban hành Quyết định số 507/QĐ-UBND quy định Bộ tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu, đồng thời chọn 8 xã để chỉ đạo điểm xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn 2019-2020, gồm xã Cam Chính, Cam Nghĩa, Vĩnh Thủy, Vĩnh Kim, Hải Thượng, Triệu Đại, Gio Sơn và Tân Hợp. Qua 1 năm triển khai thực hiện có thể khẵng định rằng, xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu đã thực sự tạo luồng khí mới, làm thay đổi nhiều vùng quê nông thôn thực sự trở thành những nơi đáng sống

Theo đoàn thẩm định của UBND tỉnh về thẩm định kết quả thực hiện 19 tiêu chí nông thôn mới (NTM) tại các xã đăng ký đạt chuẩn NTM năm 2018. Đi qua nhiều làng quê, nhiều con đường chúng tôi có thể chứng kiến sự đổi thay về cả diện mạo, cơ sở hạ tầng nông thôn đến đời sống vật chất, tinh thần của người dân.

Dưới tán cây xanh mát nơi thôn Lan Đình, xã Gio Phong, chàng trai trẻ Trần Quốc Toản (sinh năm 1992) miệt mài chăm sóc đàn cá chình trong hệ thống bể nuôi bê tông. Nhìn cách Toản chăm chút đàn cá, có thể thấy được sự tâm huyết của người thanh niên này. Tiếp chuyện chúng tôi, Toản kể, vì hoàn cảnh gia đình nên sau khi học hết trung học phổ thông, Toản quyết định “Nam tiến” để làm công nhân, phụ giúp gia đình. Toản trải qua nhiều công việc ở những công ty khác nhau. Cuối năm 2017, Toản về quê nhà ăn tết cùng người thân và quyết định ở lại lập nghiệp.

Qua 3 năm thực hiện phong trào thi đua Quảng Trị chung sức xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020, có thể khẵng định rằng, xây dựng nông thôn mới tiếp tục huy động được sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, góp phần tạo diện mạo nông thôn ngày càng đổi mới, khang trang, sáng - xanh- sạch- đẹp hơn; đời sống vật chất tinh thần của người dân nông thôn tiếp tục được nâng cao; văn hóa xã hội có nhiều tiến bộ, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở nông thôn được đảm bảo.

Đến Vĩnh Thủy (huyện Vĩnh Linh) hôm nay, có thể dễ dàng cảm nhận mảnh đất anh hùng, giàu truyền thống cách mạng đang khoác lên mình tấm áo tươi mới, khởi sắc và phát triển. Ông Trương Đình Dũng, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Vĩnh Thủy cho biết, sau ngày đất nước hòa bình, Vĩnh Thủy chịu nhiều hậu quả nặng nề của chiến tranh. Phát huy truyền thống cách mạng, tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực tự cường, năng động, sáng tạo trong cách nghĩ, cách làm của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, Vĩnh Thủy từng bước hồi sinh và đi lên mạnh mẽ.

Cách đây khoảng 7 năm, khi tiếp nhận chủ trương xây dựng nông thôn mới, Đảng ủy, chính quyền và người dân xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa rất quan ngại. Tân Hợp là xã miền núi, có người Kinh và đồng bào dân tộc Vân Kiều cùng sinh sống, cuộc sống còn nhiều khó khăn. Đối chiếu với 19 tiêu chí đề ra, nhiều người cho rằng, rất khó để xã Tân Hợp có thể về đích xây dựng nông thôn mới. Bằng những nỗ lực vượt bậc, Đảng ủy, chính quyền và người dân địa phương đã biến điều tưởng chừng không thể thành có thể. Năm 2015, xã Tân Hợp được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.

Hình thức chăn nuôi theo chuỗi giá trị có thể giúp các thành phần tham gia chia sẻ quyền lợi và trách nhiệm với nhau, đảm bảo cho việc điều tiết cung cầu thị trường, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đây cũng là giải pháp phù hợp với xu thế và định hướng tái cơ cấu ngành chăn nuôi, theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Hình thức chăn nuôi theo chuỗi giá trị có thể giúp các thành phần tham gia chia sẻ quyền lợi và trách nhiệm với nhau, đảm bảo cho việc điều tiết cung cầu thị trường, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đây cũng là giải pháp phù hợp với xu thế và định hướng tái cơ cấu ngành chăn nuôi, theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Sau mỗi mùa thu hoạch, nông dân thường đốt rơm rạ ngay tại cánh đồng gây ô nhiễm môi trường. Trong khi đây là nguồn nguyên liệu rất có giá trị, có thể mang lại lợi nhuận cao nếu biết tận dụng làm nấm, phân bón hay sản xuất giấy.

Nhằm giáo dục cho học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, đồng thời biết tự mình làm ra thực phẩm sạch phục vụ bản thân và gia đình, hơn 2 năm nay, Trường THCS Hướng Phùng (Hướng Hóa) xây dựng mô hình rau sạch trồng trên rác thải từ vỏ cà phê. Với mô hình này, học sinh tự tay chăm sóc, thu hoạch sản phẩm và được sử dụng rau sạch chế biến món ăn, có thể bán cho những người có nhu cầu ở địa phương để xây dựng quỹ khuyến học trong nhà trường.

Sau 7 năm triển khai thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, đến thời điểm này có thể khẵng định, Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã đạt được những kết quả quan trọng. Đến nay, toàn tỉnh có 31 xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới; cơ sở hạ tầng nông thôn được đầu tư khá hoàn thiện; bộ mặt nông thôn được đổi mới, văn minh hơn; đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn ngày càng được cải thiện. Có được những kết quả đó phải kể đến vai trò quan trọng của công tác tuyên truyền; thông qua công tác tuyên truyền góp phần làm chuyển biến sâu sắc nhận thức, hành động của các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân về phong trào xây dựng nông thôn mới. Nhờ vậy, chương trình xây dựng nông thôn mới trong các năm qua đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội tham gia.

Thực triển kết quả thực hiện mô hình “Mỗi xã một sản phẩm ” trong nước và một số quốc gia trên thế giới, có thể nói rằng mô hình” Mỗi xã một sản phẩm” đã thực sự tạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp, góp phần phát triển kinh tế khu vực nông thôn, nâng cao thu nhập, đời sống cho nhân dân. Chương trình không chỉ có ý nghĩa đơn thuần về phát triển sản xuất, mà còn có ý nghĩa giải quyết những vấn đề quan trọng của nông thôn như: Giảm nghèo, tạo việc làm, phát huy tính sáng tạo, trí tuệ của người dân, xây dựng mối liên kết kinh tế cộng đồng bền vững.

Đây là cách phát triển ở làng nghề nông thôn rất hiệu quả. Cách làm này có xuất xứ từ Nhật Bản sau đó được nhiều nước nghiên cứu ứng dụng với tên gọi có thể khác nhau.

Có thể khẳng định rằng bộ mặt nông thôn ngày nay đã thay đổi rất lớn so với thời gian trước đây là có sự đóng góp công sức của hệ thống y tế cơ sở thông qua hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu

Vấn đề ô nhiễm môi trường hiện là vấn đề bức xúc của toàn xã hội, đặc biệt đối với cộng đồng người dân sống ở khu vực nông thôn. Có thể nói đây là tiêu chí khó với nhiều chỉ tiêu cần thực hiện để đạt theo yêu cầu.

Mặc dù chưa có số liệu thống kê chính xác về lượng kiều hối mà lực lượng lao động xuất khẩu trên địa bàn toàn tỉnh Quảng Trị gửi về vì người lao động gửi tiền về gia đình bằng nhiều kênh khác nhau, song có thể khẳng định, nhờ xuất khẩu lao động mà cuộc sống của nông hộ và bộ mặt nhiều làng quê trong tỉnh thay đổi rõ rệt. Xuất khẩu lao động góp phần không nhỏ vào công cuộc xây dựng nông thôn mới ở nhiều địa phương.

Nông lâm kết hợp là một biện pháp kỹ thuật tổng hợp nhằm bố trí các mô hình kết hợp (theo không gian và thời gian) trên một diện tích sử dụng đất, nhằm chuyển đổi đầu vào của sản xuất (lao động, vốn, giống cây trồng vật nuôi, phân bón,...) thành sản phẩm đầu ra (an toàn lương thực, chất đốt, phân hữu cơ, cải thiện môi trường,...), nơi mà các chủ đất và các dạng vốn (types of the capital) được tiếp cận và có thể phát huy, nhằm đạt được mục tiêu kinh tế - môi trường.

Từ thực tiễn gần ba năm xây dựng nông thôn mới ở nhiều địa bàn miền núi, vùng đồng bào các dân tộc thiểu số là công việc rất khó khăn, gặp nhiều trở ngại, vướng mắc. Qua cách làm ở xã Thuận, vùng biên giới miền tây Quảng Trị, có thể góp thêm một số kinh nghiệm hay cho nhiều xã, bản vùng sâu, vùng xa khác.

Qua số liệu khảo sát hiện trạng và kế hoạch xây dựng nông thôn mới (NTM) ở 30 xã chọn làm thí điểm xây dựng NTM giai đoạn 2010-2015 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, có thể thấy những khó khăn của nhiều xã trong việc thực hiện một số tiêu chí về NTM.