Nông thôn mới Quảng Trị
Cần tháo gỡ khó khăn của các xã điểm trong xây dựng nông thôn mới
Qua số liệu khảo sát hiện trạng và kế hoạch xây dựng nông thôn mới (NTM) ở 30 xã chọn làm thí điểm xây dựng NTM giai đoạn 2010-2015 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, có thể thấy những khó khăn của nhiều xã trong việc thực hiện một số tiêu chí về NTM.
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2010- 2020, với mục tiêu chung là: Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân tộc; môi trường sinh thái được bảo vệ; an ninh trật tự được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Mục tiêu cụ thể là: Đến năm 2015 có 20% số xã đạt chuẩn NTM, đến năm 2020 có 50% số xã đạt chuẩn NTM (theo Bộ tiêu chí quốc gia về NTM). Để phấn đấu đạt mục tiêu trên, tỉnh Quảng Trị đã chọn 30 xã làm thí điểm, trong đó có 9 xã thí điểm của tỉnh và 21 xã thí điểm của các huyện nhằm tập trung các nguồn lực trong công tác chỉ đạo, hướng dẫn, đầu tư và đúc rút kinh nghiệm để nhân rộng cho các xã còn lại.
Qua 3 năm thực hiện chương trình xây dựng NTM, bộ mặt nông thôn của tỉnh được khởi sắc, đời sống nhân dân được nâng lên rõ rệt, nhiều xã ngoài nguồn vốn hỗ trợ trực tiếp của chương trình đã huy động thêm các nguồn lực trong nhân dân, các tổ chức cá nhân, doanh nghiệp..., đặc biệt là sự đóng góp công sức, hiến đất, hiến cây trở thành phong trào tự nguyện phát triển rộng khắp nên đã thực hiện được khá nhiều tiêu chí so với hiện trạng ban đầu. Đến nay trong tổng số 30 xã điểm, có 4 xã đạt 13-14 tiêu chí, 10 xã đạt từ 11-12 tiêu chí, 8 xã đạt 9-10 tiêu chí, chỉ còn 4 xã đạt dưới 6 tiêu chí, nhiều xã tăng 2-3 tiêu chí/năm. Tuy nhiên, các tiêu chí đạt chủ yếu tập trung vào các tiêu chí như: Quy hoạch (30 xã), an ninh (29 xã), văn hóa (28 xã), bưu điện (26 xã), tổ chức chính trị (25 xã), điện (24 xã) và một số tiêu chí do Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 342/ QĐ-TTg ngày 20/02/2013 về việc sửa đổi 5 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương đạt chuẩn theo quy định như: Chợ nông thôn, thu nhập, cơ cấu lao động, giáo dục, y tế. Các tiêu chí đạt thấp nhất vẫn tập trung vào tiêu chí hộ nghèo (1 xã), cơ sở vật chất văn hóa (2 xã), giao thông (3 xã), môi trường (4 xã), thủy lợi (5 xã). Đây cũng là những tiêu chí cần sự đầu tư lớn và cần phải có thời gian mới thực hiện đạt chuẩn theo quy định, là những khó khăn thực sự cho các xã điểm cần nỗ lực vượt qua trong tiến trình phấn đấu đạt chuẩn NTM vào năm 2015.
Về tiêu chí hộ nghèo (TC 11): Theo số liệu của Sở LĐ-TB&XH cho biết tỷ lệ hộ nghèo bình quân toàn tỉnh vào cuối năm 2012 là 13,52% và tỷ lệ hộ cận nghèo là 12,11% theo chuẩn nghèo mới; nhiều xã nằm trong diện xã điểm cũng có tỷ lệ nghèo ở ngưỡng khá cao, tập trung vào 2 huyện miền núi là Hướng Hóa và Đakrông như xã A Túc (39,91%), xã A Ngo (39,6%), xã Hướng Hiệp (32,94%), xã Mò Ó (28,03%)..., đặc biệt là tỷ lệ hộ cận nghèo còn ở mức cao, kể các xã vùng đồng bằng như xã Triệu Trạch (22,93%), xã Triệu Thành (19,16%), xã Gio Mai (16,92%), xã Hải Tân (14,73%)..., trong khi đó ranh giới giữa hộ nghèo và hộ cận nghèo rất mỏng manh. Như vậy, trong vòng vài ba năm tới, việc giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 5% đối với 2 huyện Hướng Hóa và Đakrông nói chung và một số xã vùng đồng bằng nói riêng cần phải có sự nỗ lực lớn, vừa phải giảm tỷ lệ hộ nghèo để đạt chuẩn, vừa phải duy trì tỷ lệ hộ cận nghèo để không bị tái nghèo lại; mặt khác các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ở một số địa phương không mấy thuận lợi, phong tục, tập quán canh tác còn lạc hậu, trình độ dân trí thấp, tỷ lệ lao động/không lao động, ăn theo trong xã mất cân đối lớn, thiếu vốn cùng tư liệu sản xuất… là những nguyên nhân dẫn đến nghèo không dễ khắc phục trong một sớm một chiều được.
Về cơ sở vật chất văn hóa (TC 6): Trong 30 xã điểm chỉ có 2 xã (Vĩnh Kim và Triệu Thành) đạt chuẩn, còn lại đang ở dạng quy hoạch chờ vốn đầu tư, một số xã, thôn có nhà văn hóa nhưng không có khu thể thao đạt chuẩn hoặc đạt quy định của Bộ VH-TT-DL. Đây là bài toán khó cho tỉnh và cho các địa phương trong việc đầu tư xây dựng các cơ sở vật chất văn hóa đạt chuẩn, vì không những cần có sự đầu tư kinh phí lớn, mà việc đưa các cơ sở vật chất văn hóa này vào khai thác, sử dụng như thế nào cho phù hợp, mang lại hiệu quả kinh tế-xã hộ cao mới thực sự khó.
Về môi trường (TC 17): Hiện nay mới có 4 xã đạt chuẩn. Theo quy định xã đạt chuẩn về môi trường phải có trên 85% hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo chuẩn quốc gia, các cơ sở SX-KD đạt chuẩn về môi trường, không có các hoạt động suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh-sạch-đẹp, nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch và các chất thải, nước thải rắn được thu gom và xử lý theo quy định. Đây là những nội dung rất khó thực hiện trong điều kiện chúng ta chưa thực sự quan tâm đúng mức đến tác động của môi trường, mặt khác nguồn vốn đầu tư để xử lý về môi trường quá lớn ngoài tầm của các địa phương, kể cả tỉnh.
Các tiêu chí về giao thông nông thôn (TC 2), thủy lợi nội đồng (TC 3): Đến nay mới có 3-5 xã đạt các tiêu chí trên, số xã còn lại tỷ lệ đạt còn thấp. Số liệu thống kê ở 30 xã điểm cho thấy: Đường trục thôn có 497,144 km, trong đó được cứng hoá là 177,725 km, đạt tỷ lệ 35,75%. Đường ngõ, xóm có 480,71 km, trong đó được cứng hoá là 168,34 km, đạt tỷ lệ 35,02%. Đường trục chính nội đồng có 706,89 km, trong có được cứng hoá 60,794 km, đạt tỷ lệ 8,6%. Kênh mương cấp 3 do cấp xã quản lý có 608 km, trong đó đã được kiên cố hoá 142 km, đạt tỷ lệ 23,36%. Theo chuẩn NTM đến năm 2015 quy định: Tỷ lệ ki lô mét đường trục thôn, xóm được cứng hóa đạt chuẩn theo cấp kỹ thuật của Bộ GTVT phải đạt > 70%; tỷ lệ ki lô mét đường trục chính nội đồng được cứng hóa phải đạt >70% vàtỷ lệ ki lô mét kênh mương do xã quản lý được kiên cố hóa phải đạt > 85%. Cũng đồng nghĩa là đến 2015, tỉnh phải thực hiện cứng hóa trên 223 km đường trục thôn, 218 km đường ngõ xóm, 452 km đường trục chính nội đồng và kiên cố hóa gần 400 km kênh mương do xã quản lý mới đạt chuẩn NTM theo quy định. Mặc dù trong những năm qua, UBND tỉnh đã có quyết định phân bổ vốn đầu tư nhằm thực hiện theo Nghị quyết của HĐND tỉnh, nhưng mức đầu tư vẫn chưa đáp ứng nhu cầu, còn dàn trải, thiếu tập trung, chủ yếu là phân đều cho các địa phương nên hiệu quả mang lại chưa cao. Đây thực sự là những tiêu chí đòi hỏi kinh phí đầu lớn và phải có thời gian, nếu không có những giải pháp, chính sách, bước đi và lộ trình cụ thể cho từng năm để thực hiện từng tiêu chí sẽ khó thực hiện đạt chuẩn theo quy định vào cuối năm 2015.
Trên đây là những vấn đề khó khăn chung cho các xã điểm xây dựng NTM của tỉnh trong quá trình xây dựng NTM, đòi hỏi phải có sự nỗ lực phấn đấu cao của cả hệ thống chính trị, đồng thời tỉnh phải có những chính sách tháo gỡ hiệu quả và giải pháp chỉ đạo, đầu tư đồng bộ... tạo điều kiện cho các xã điểm phấn đấu đạt chuẩn NTM vào năm 2015, như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đã đề ra.
Qua 3 năm thực hiện chương trình xây dựng NTM, bộ mặt nông thôn của tỉnh được khởi sắc, đời sống nhân dân được nâng lên rõ rệt, nhiều xã ngoài nguồn vốn hỗ trợ trực tiếp của chương trình đã huy động thêm các nguồn lực trong nhân dân, các tổ chức cá nhân, doanh nghiệp..., đặc biệt là sự đóng góp công sức, hiến đất, hiến cây trở thành phong trào tự nguyện phát triển rộng khắp nên đã thực hiện được khá nhiều tiêu chí so với hiện trạng ban đầu. Đến nay trong tổng số 30 xã điểm, có 4 xã đạt 13-14 tiêu chí, 10 xã đạt từ 11-12 tiêu chí, 8 xã đạt 9-10 tiêu chí, chỉ còn 4 xã đạt dưới 6 tiêu chí, nhiều xã tăng 2-3 tiêu chí/năm. Tuy nhiên, các tiêu chí đạt chủ yếu tập trung vào các tiêu chí như: Quy hoạch (30 xã), an ninh (29 xã), văn hóa (28 xã), bưu điện (26 xã), tổ chức chính trị (25 xã), điện (24 xã) và một số tiêu chí do Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 342/ QĐ-TTg ngày 20/02/2013 về việc sửa đổi 5 tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương đạt chuẩn theo quy định như: Chợ nông thôn, thu nhập, cơ cấu lao động, giáo dục, y tế. Các tiêu chí đạt thấp nhất vẫn tập trung vào tiêu chí hộ nghèo (1 xã), cơ sở vật chất văn hóa (2 xã), giao thông (3 xã), môi trường (4 xã), thủy lợi (5 xã). Đây cũng là những tiêu chí cần sự đầu tư lớn và cần phải có thời gian mới thực hiện đạt chuẩn theo quy định, là những khó khăn thực sự cho các xã điểm cần nỗ lực vượt qua trong tiến trình phấn đấu đạt chuẩn NTM vào năm 2015.
Về tiêu chí hộ nghèo (TC 11): Theo số liệu của Sở LĐ-TB&XH cho biết tỷ lệ hộ nghèo bình quân toàn tỉnh vào cuối năm 2012 là 13,52% và tỷ lệ hộ cận nghèo là 12,11% theo chuẩn nghèo mới; nhiều xã nằm trong diện xã điểm cũng có tỷ lệ nghèo ở ngưỡng khá cao, tập trung vào 2 huyện miền núi là Hướng Hóa và Đakrông như xã A Túc (39,91%), xã A Ngo (39,6%), xã Hướng Hiệp (32,94%), xã Mò Ó (28,03%)..., đặc biệt là tỷ lệ hộ cận nghèo còn ở mức cao, kể các xã vùng đồng bằng như xã Triệu Trạch (22,93%), xã Triệu Thành (19,16%), xã Gio Mai (16,92%), xã Hải Tân (14,73%)..., trong khi đó ranh giới giữa hộ nghèo và hộ cận nghèo rất mỏng manh. Như vậy, trong vòng vài ba năm tới, việc giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 5% đối với 2 huyện Hướng Hóa và Đakrông nói chung và một số xã vùng đồng bằng nói riêng cần phải có sự nỗ lực lớn, vừa phải giảm tỷ lệ hộ nghèo để đạt chuẩn, vừa phải duy trì tỷ lệ hộ cận nghèo để không bị tái nghèo lại; mặt khác các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ở một số địa phương không mấy thuận lợi, phong tục, tập quán canh tác còn lạc hậu, trình độ dân trí thấp, tỷ lệ lao động/không lao động, ăn theo trong xã mất cân đối lớn, thiếu vốn cùng tư liệu sản xuất… là những nguyên nhân dẫn đến nghèo không dễ khắc phục trong một sớm một chiều được.
Về cơ sở vật chất văn hóa (TC 6): Trong 30 xã điểm chỉ có 2 xã (Vĩnh Kim và Triệu Thành) đạt chuẩn, còn lại đang ở dạng quy hoạch chờ vốn đầu tư, một số xã, thôn có nhà văn hóa nhưng không có khu thể thao đạt chuẩn hoặc đạt quy định của Bộ VH-TT-DL. Đây là bài toán khó cho tỉnh và cho các địa phương trong việc đầu tư xây dựng các cơ sở vật chất văn hóa đạt chuẩn, vì không những cần có sự đầu tư kinh phí lớn, mà việc đưa các cơ sở vật chất văn hóa này vào khai thác, sử dụng như thế nào cho phù hợp, mang lại hiệu quả kinh tế-xã hộ cao mới thực sự khó.
Về môi trường (TC 17): Hiện nay mới có 4 xã đạt chuẩn. Theo quy định xã đạt chuẩn về môi trường phải có trên 85% hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo chuẩn quốc gia, các cơ sở SX-KD đạt chuẩn về môi trường, không có các hoạt động suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh-sạch-đẹp, nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch và các chất thải, nước thải rắn được thu gom và xử lý theo quy định. Đây là những nội dung rất khó thực hiện trong điều kiện chúng ta chưa thực sự quan tâm đúng mức đến tác động của môi trường, mặt khác nguồn vốn đầu tư để xử lý về môi trường quá lớn ngoài tầm của các địa phương, kể cả tỉnh.
Các tiêu chí về giao thông nông thôn (TC 2), thủy lợi nội đồng (TC 3): Đến nay mới có 3-5 xã đạt các tiêu chí trên, số xã còn lại tỷ lệ đạt còn thấp. Số liệu thống kê ở 30 xã điểm cho thấy: Đường trục thôn có 497,144 km, trong đó được cứng hoá là 177,725 km, đạt tỷ lệ 35,75%. Đường ngõ, xóm có 480,71 km, trong đó được cứng hoá là 168,34 km, đạt tỷ lệ 35,02%. Đường trục chính nội đồng có 706,89 km, trong có được cứng hoá 60,794 km, đạt tỷ lệ 8,6%. Kênh mương cấp 3 do cấp xã quản lý có 608 km, trong đó đã được kiên cố hoá 142 km, đạt tỷ lệ 23,36%. Theo chuẩn NTM đến năm 2015 quy định: Tỷ lệ ki lô mét đường trục thôn, xóm được cứng hóa đạt chuẩn theo cấp kỹ thuật của Bộ GTVT phải đạt > 70%; tỷ lệ ki lô mét đường trục chính nội đồng được cứng hóa phải đạt >70% vàtỷ lệ ki lô mét kênh mương do xã quản lý được kiên cố hóa phải đạt > 85%. Cũng đồng nghĩa là đến 2015, tỉnh phải thực hiện cứng hóa trên 223 km đường trục thôn, 218 km đường ngõ xóm, 452 km đường trục chính nội đồng và kiên cố hóa gần 400 km kênh mương do xã quản lý mới đạt chuẩn NTM theo quy định. Mặc dù trong những năm qua, UBND tỉnh đã có quyết định phân bổ vốn đầu tư nhằm thực hiện theo Nghị quyết của HĐND tỉnh, nhưng mức đầu tư vẫn chưa đáp ứng nhu cầu, còn dàn trải, thiếu tập trung, chủ yếu là phân đều cho các địa phương nên hiệu quả mang lại chưa cao. Đây thực sự là những tiêu chí đòi hỏi kinh phí đầu lớn và phải có thời gian, nếu không có những giải pháp, chính sách, bước đi và lộ trình cụ thể cho từng năm để thực hiện từng tiêu chí sẽ khó thực hiện đạt chuẩn theo quy định vào cuối năm 2015.
Trên đây là những vấn đề khó khăn chung cho các xã điểm xây dựng NTM của tỉnh trong quá trình xây dựng NTM, đòi hỏi phải có sự nỗ lực phấn đấu cao của cả hệ thống chính trị, đồng thời tỉnh phải có những chính sách tháo gỡ hiệu quả và giải pháp chỉ đạo, đầu tư đồng bộ... tạo điều kiện cho các xã điểm phấn đấu đạt chuẩn NTM vào năm 2015, như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đã đề ra.
Tác giả bài viết: Hoàng Đức Dưỡng – Chi cục PTNT
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Con số ấn tượng
Văn bản mới ban hành
Liên kế website
Thống kê lượt truy cập
- Đang truy cập99
- Hôm nay19,798
- Tháng hiện tại87,147
- Tổng lượt truy cập8,287,444
